نقد اجتماعی و فرهنگی ادبیات دوره ی تیموری (بر مبنای دیوان کمال خجندی، شاه نعمت الله ولی، قاسم انوار و جامی)

این رساله نگاهی مبسوط به اجتماع و فرهنگ و مولفه های آن در دیوان اشعار کمال خجندی، شاه نعمت الله ولی، قاسم انوار و نور الدین عبد الرحمن جامی است. با بررسی این آثار می توان دریافت جامعه ی عصر تیموری در لا به لای این اشعار ترسیم شده است و با دقت و بررسی موشکافانه ی این آثار قابل بازیابی است. جامعه ای که در این آثار بازتاب دارد جامعه ای است که در آغاز با جنگ و خونریزی همراه است. بعدها شاهان تیموری در فرهنگ و تمدن ایران متمدن می شوند و از علم و هنر حمایت می کنند. لذا علوم مختلف بر خلاف اوایل این دوره رشد و توسعه می یابد. ولی این شاهان و حکام و امرای آنها به مردم تحت امر خود ظلم و ستم می کنند. ثروت اندوزی و فساد در طبقه ی حاکم و فئودال ها باعث ایجاد شکاف بزرگ میان طبقه ی اشراف و ضعیف جامعه می شود. از جمله تبعات دیگر آن شیوع انواع مفاسد اجتماعی در جامعه است. از لحاظ دینی شاهان تیموری به دلیل برخی ملاحظات سیاسی تعصب شدید در دین نشان می دهند؛ این امر باعث رواج نزاع ها و تعصبات دینی مختلف در جامعه می شود. از لحاظ اقتصادی ضعف و نابسامانی در کشور حاکم است و یکی از تبعات آن رواج پول های تقلبی در کشور است. تمامی مظاهر زندگی اجتماعی از جمله سرگرمی ها، تفریحات، اعیاد، جشن ها، آداب و رسوم مختلف در این آثار به چشم می خورد که با وجود ظلم و ستم و خفقان حاکم، بیانگر فرهنگ و تمدن غنی ایرانیان می باشد. مردسالاری در جامعه حاکم است و زن در مقابل مرد از مقام بسیار نازل برخوردار است.